-Sayın Мüftümüz, İslâm dininde haccın
önemini anlatır mısınız?-Bismillâhirrahmanirrahim.
Öncelikle hac İslâm’ın beş temel esasından biridir. Bunlardan tüm Müslümanlar
için geçerli olanlar İslâm’ın temeli olan Allah’ın varlığının şeriki, benzeri
yoktur inancıyla idrak edilmesi, son Peygamber Hazreti Muhammed’tir ilkesini kabullenmek, Allah adına beş vakit namaz kılmak ve Ramazan
ayında da bir ay boyunca oruç tutmak. Bunun dışında zengin olan Müslümanlar
için geçerli olanlar haccın ifası ve malın mülkün kırkta birinin verilmesi,
yani genelde Ramazan
ayı içinde uygulanan zekât. Hac
ise Kurban Bayramı günlerinde yerine getirilen bir ibadet, yani imkânı olanın Allah-ü
Teâla’nın evini ömründe bir kez ziyaret etmesi farzdır. Nitekim Peygamber
Efendimizin doğdugu, İslâm’ı anlattığı, İslâm’ın geliştiği kutsal topraklar
Mekke ve Medine’dir. Mekke, Allah-ü Teâla’nın evi olan Kâbe-i Muazzama’nın
bulunduğu şehir. Medine de, Peygamberimizin 622 yılında
Mekke’den Medine’ye göç ederek ömrünün 10 yılını geçirdiği şehir. Kabri Saaadetleri
de Medine-i Münevvere’de Mesçid-i Nebevî’de bulunuyor. Orası için Efendimiz
diyor ki, “Mihrab ve minber arasındaki mekân cennet bahçelerinden
biridir. Oraya girdiğiniz zaman o havayı teneffüz edin”. Bizlere nasip oldu yıllar
öncesi hacca gittik. Oranın apayrı bir huzuru, saadeti var. Gerçekten orada cennetten
bir iklim, bir iksir hissediliyor.
-Hac ibadeti esnasında yapılan şeytan taşlamasının anlamı nedir?
-Hac sembollerle
yüklenmiş bir ibadettir. Yani şeytan taşlarken bir duvarı taşlamak değil. Yıllar
öncesinde İbrahim’in (Aleyhisellâm) oğlu İsmail’i kurban etmesini rüyasında
görüyor. Tabii ki, şeytan vesvese vermeye kalkışıyor. İsmail’in yaşını Kuran-ı Kerim
belirli kılmıyor, ama çocuk yaştaydı diyor. Şeytan, İsmail’in yanına gidiyor ve
„Baban seni kurban etmek
iştiyor. Oysa sen güzel bir çocuksun gelişeceksin, makam mülk sahibi olacaksın. Babanın bu sahtekârlığına,
çılgınlığına aldırış etme”
diyor. İbrahim (Aleyhisselâm), şeytanı görduğu gibi ona taş atıyor.
Şeytan, Hacer validemize de gidıp ana yüreğini dağlamaya çalışıyor, şefkatini
yokluyor. Fakat o da aynı şekilde karşılık veriyor: „Benim kocam peygamberdir, bildiğini Allah’tan bilir, dolayısıyla onun yaptığında hikmet
vardır”, diyor ve şeytanı taşlıyor. Demek ki, hacıların
taşlaması hırs, haset gibi duyguları içerecek şekilde taşlama olmalı, içimizdeki
kötülüklerden sıyrılma duygusu olarak olmalıdır. Zaten „Efendimiz’in (SAV) cihadı neydi?”, diye medyada uzun uzadıya tartışma
yapılıyor. Çünkü cihad savaş olarak algılanmıyor, cihat insanın nefisle olan savаşıdır, yani içindeki kötülüğün atılmasıdır.
Nitekim Mevlâna diyor ki “Firavun da senin içindedir, Musa da. Sen Musa’yı
yaşa”. Yani her insanın
içinde kötülük duygusu var, ama onu örtbas etmesi, arındırması, cilalaması lâzım. Kötülüğü güzelliğe, ahlâksızlığı
erdeme dönüştürmesi her Müslüman’ın temel hedefi olmalıdır. Orada bu hissediliyor.
-Peki Kâbe’nin etrafındaki tavaflar ve
zemzem kuyusundan nasip almalar?
-İnsan her nereye
giderse gitsin kendi dertleriyle birlikte gider. Ama Kâbe’yi gördüğü anda Müslüman bir tek oraya ait olan
mutluluk gözyaşı döker. Ve dünyanın dört bir yanından farklı uluslara mensup 4,5-5,5
milyon Müslümanlar Allah’ın Kâbe’sini tavaf ederken kendi aralarında bir
sıkıntı, kargaşa yaşamıyorlar. Çünkü sırf Allah için oraya geldikleri için aralarında
yardımlaşma ve dayanışma hat safhada hissediliyor. İbrahim’in (Aleyhisselâm) oğlu
olmamıştı ve Sare validemiz ikinci bir eşle evlenmesine izin verdi. Fakat o eşten
doğan İsmail’i Sare kıskanmaya başladı. Bundan dolayı da İbrahim (Aleyhisselâm),
ilâhi bir emir olarak Hacer validemizi ve oğlunu alarak çorak topraklara, kimsenin
olmadığı bir yere getirip, bugünün Kâbe’sine bıraktı. Hacer anamızın yanında
birkaç günlük yiyecek vardı. Eşine durumlarının
sebebini sordu ve ilâhî bir yaklaşım olduğunu öğrenince teslimiyet gösterdi. Sular
ve yiyecekler bitince ana yüreği dağlamaya başladı, Safa ve Merve tepeleri yüksek
oldukları için oralara koşup su aramaya başladı, hızlı yürüyüşler yaptı. Bugün
bu yürüyüşlere say diyoruz. Zaten hayatımız su arayışı değil mi aslında?! Çünkü
bir damla su olmazsa hayatımız yok olacak. Dolayısıyla hac suyun kıymetini,
kadrini bilmektir. O yürüyüşlerin dönüşünde baktı ki İsmail’in ayağını vurduğu
yerden su fışkırmış. Bu suyun, binlerce yıl tükenmediğini göz önünde
bulunduralım. Beş milyon hacı içiyor, memleketine gelirken yirmişer, otuzar litre getiriyor tüketemiyor.
Mekke, Medine sadece zemzem suyu tüketiyor ve bu suyun sonu gelmiyor. Rabb’im
zemzemde şifalar vermiş. Her ne niyetle içilirse içilsin o müminin duasının
kabul olunmasına vesile olacağını Peygamber Efendimiz beyan etmiş.
-Haccın başka hikmetleri de var mı?
-Bunlarla
birlikte asıl hikmeti haccin mahşer provasıdır. Yani erkekler mikat denilen
sınırda günlük profesörlük, zenginlik elbiselerini çıkartacaklar, affınıza
sığınarak, iç çamaşırı dahi olmadan, üzerlerine
iki örtü alacaklar - göbeğin üstünü, bir de belini kapatacaklar. Yani burada
artık bütün insanlara Allah katında eşit damgası vurulacaktır. Nitekim
Efendimiz, bunu bir hadisinde Allah katında üstün olanınız mal ve mülk ile değil,
yakışıklı yönünüzle değil, iman ve takvayla olduğunu beyan ediyor. Kıyamet gününde
insanların çırıl çıplak olacaklarını ve böylelikle hesap vereceklerini haber
veriyor. Amaç kim daha fazla hayır yapabilecek, Kur’an okuyacak, Kâbe’yi tavaf
edecek ve ardından Peygamber Efendimizin müjdesine nail olacak. Hacc-ı mebrur,
yani Allah katında kabul edilmiş hacla Efendimiz, Allah’ın özel lütfu olarak adeta
anamızdan yeni doğmuşçasına pırıl pırıl, günahsız, masum bir yapıya
bürüneceğimizi, günahlarımızdan arınacağımızı söylüyor.
-Haccın kabul olunması için hangi şartlar yerine
getirilmeli?
-İslâm’ın temel felsefesi korku ile ümit arasında dengeyi sağlamaktır. Bir insan çok fazla ibadet
ettikçe kendini toplumdan üstün görmememeli. Ne kadar fazla ibadet edebiliyorsa
o kadar haline şükretmeli. Buna İslâm’ın güzel boyutunda derler ki, bir insanın
ömrü uzun olduğunda küçük olanına baktığında diyecek ki “Filan kardeşim benden üstün, çünkü daha çok yaşadı,
daha çok ibadet etti ve böylelikle benden bir adım önde”. Küçüğüne de baktığında diyecek ki “O benden daha
az yaşadı, daha az günah işledi, benden hayırlıdır”. Karşıdaki insanı kendimizden
küçük, hor görmek değil de, onu üstün görmeliyiz. Nitekim Şeyh Galip der ki „Кendini hor görme, küçük görme, sen
dünyanın özüsün, yani varlığın Kâinatın yaradılış sebebidir”. Dolayısıyla her insan Allah katında
üstündür, yeter ki onun Kur’an’ına muhattap olsun. Hacca giden kardeşlerimize o
düşünceyle yaklaşıyoruz. Özellikle Adem (Aleyhisselâm) babamız ile Hava anamızın
Cennet’en çıkartılıp kovuldukları, dünyanın ücra köşelerine gönderildikleri
zaman uzun uzadıya dua ettikleri ve netice itibariyle Peygamber Efendimizin
adına bağış diledikleri için Arefe günü Arafat’ta buluştukları biliniyor. Orada
bütün Müslümanların o gün bir araya toplanıp af diledikleri tövbe kapısı var. Samimiyetle
yapılan bu tövbelere Allah-u Teâla icabet ediyor. Peygamber Efendimiz diyor ki „Arefe gününü Arafat’ta ibadetle geçiren
hacı benim günahım var diyorsa, günah işliyor”. Dolayısıyla orada günahlardan arınma var. Ama
hacca giderken helalleşmek son derece önemli. Allah bütün günahları affediyor,
şirk dahi, tövbe ettiğimiz taktirde, ancak kul hakkı önem arzediyor. Bundan
dolayı hacı adaylarının önce anne ve babalarının ellerini öpüp helalleşmeleri
lâzım, tartışmaları, küsüşmeleri olan insanlarla da helallik almak suretiyle o
kutsal topraklara gitmeleri şart. Hac dönüşü de ben artık her şeyi başardım,
günah işleyebilirim düşüncesiyle yaşamayacaklar. Bazıları ise hacca yaşlılık
döneminde gidelim ki daha az günah işleyelim demeyecekler. Hacca mümkün mertebede
gençlikte gitmek lazım.Çünkü oranın apayrı manevî bir havası var. Ot bitmez
kuraklıkta Allah-u Teâla binlerce Müslümanları bir araya getiriyor. Müslümanlar’ın
Kâbesi var, Hristiyanların da Vatikan’ları. Onlar bizden çok daha fazla
zenginler, fakat benim bildiğim bugün Vatikan’a 200-300 000 Hristiyan gidiyor. Oysa Papa onları 38 dilde
selâmlıyor. İlâveten klisenin ihtişamlı bir varlığı var. Aynı zamanda onları
rahat ettirecek misafir ağırlamaları var. Kâbe’nin mütevazi bir yapısı var, ama milyonlarca Müslümanı
celbediyor ve akın akın oraya gidiyorlar.
Söyleşi: Resmiye MÜMÜN
15 Kasım 2010, Kırcaali Haber Gazetesi Sitesi
