Кarikatürist Burhaneddin Ardagil: Benim Derdim Dünya

Resmiye MÜMÜN Kırcaali

Dünyaca ünlü karikatürist Burhaneddin Ardagil’in eserleri Sofya’da sergilendi. Kırcaali doğumlu olan Ardagil, 70 parçadan oluşan iki sergisindeki eserleri Kırcaali’ye bağışladı. 50’nin üzerinde dünya ödülü bulunan ressamın amacı dünyayı korumaktır. 

-Sayın Ardagil Kırcali’ye iki sergi bağışladınız. Sizi bu girişime iten nedir?   

-Kırcali’de üç karikatür sergi açtım, bu dördüncüsü. 70 eserden oluşan iki sergimi Kırcali’ye bağışladım. Çünkü ben Kırcali doğumluyum ve her zaman bu şehre bağlı kalacağım. Ömrümün yarısı zaten burada geçti. Uzun yıllar hastanenin, Hijyen-Epidemiyolojik İnceleme Kurumu’nun, Spor TOTO’nun ressamlığını yaptım. Ondan önce futbolcuydum, Kırcali ARDA takımında oynadım, burada Burhanedin Faikov olarak ünlüyümdür. Nov Jivot Gazetesi’nde devamlı siyah-beyaz karikatürlerim çıkıyordu. 

 - Resimlerinizde hangi konuları işliyorsunuz? 

-Daha çok yağlıboyayla portre çiziyorum, peyzaj, grafik eserler, yani resim sanatının her tarzında çalışmalarım var. Fakat onlar dünya üzerinde dağılı olduğu için bir araya getirmem zor bir iş. Ben dünya karikatürcülerinin arasına girmiş bulunuyorum ve o bakımdan Kırcaali’ye karikatürler hediye ettim. İnsanlara iyi bir yön vermek için neredeyse her konuyu ele almışımdır. Kırcali’deki ilk sergimde doğayla ilgili  resim serim vardı. Benim en çok ilgilendiğim konu da bu. Yani doğayı ne hale getirdik-ne havamız aynı, ne suyumuz. Yeşilimiz  değişti, gökyüzü bile eski maviliğini kaybetmiş durumda. Ve asıl soru-onu nasıl kurtarabiliriz. İkinci sergim daha çok umum konularda resimler içeriyordu. Üçüncüsü de daha çok politik portrelerden ibaretti.

Dünyada açlık var, hastalıklar var, uyuşturucu olayları, yoksulluk... Bunları da ele alırım. Davet edildiğim festivallere ve müsabakalara katılırım. 50’den fazla ödülüm var. Türk karikatürünü temsil ettiğim için ayrı bir gurur duyuyorum. Türk karikatürü dünyada çok makbul bir yerde. Yani her yarışmada mutlaka bir Türk ödül alır. Anılmış Turk karikatürcülerden başka Avrupa ve Asya karikatürcülerinin arasında da bulunuyorum. 

-Airbrush denilen yöntemle çalışan dünyada dört ressamdan birisiniz. Onu nasıl öğrendiniz, anlatır mısınız? 

-Her teknikle çalışırım, kara kalem, yağlıboya, suluboya, her teknik bir arada vs. Fakat benim çok özel bir tekniğim var, onu  çizgi film stüdyosunda öğrendim. Onunla da ün yaptım. Yani sıkıştırılmış havayla boyayı püskürtmek. Havayı sıklaştırmak için özel makinam var, onun tabancasının ağzına hafif basıyorum ve hortumdan püskürtülen boyanın rengi açılarına göre değişiyor. Aslında zor bir teknik, siyah-beyazla günde 10 eser yapıyorum, bununla ise bir tane. Ama yapılan eser de çok güzel oluyor- renkleri çok canlı. Ben doğanın güzelliklerini vermek için açık, canlı tonları kullanırım, hiç bir zaman çamur boya yapmam. Benim renklerim hep iç açıcıdır ve onlara bakan kişi içimi anlayabilir. 

Türkiye’ye gidince neler yaptınız?  

-İstanbul’a gidince çizgi fılm stüdyosunda iki bucuk sene çalıştım. Sonra  bir gazetenin renklendirme bölümüne girdim. Oradan ayrılıp bir resim ajansında yaklaşık iki sene çalıştım ve sekız çocuk kitabını resimlendirdim. Oradan ayrılınca kendi kendime çalışmaya başladım ve eserlerim birçok ülkelerde oldukça yüksek fiyata satıldı. Fakat zaman zaman kızımın okuması için ne bulduysam çalıştım. 50’nin üzerinde dünya ödülüm var. 

-Resimleriniz ile vermek istediğiniz mesaj var mı? 

-Benim amacım dünyayı korumak. Çünkü böyle devam edersek bir gün bu güzelim dünya bize zehir olacak. Zaten de olmak üzere. Bihassa tekniğın, teknolojinin bu kadar çok geliştiği dönemde barış olmazsa her şey yerle bir olur. 

1-7 Kasım 2010, Zaman Bulgaristan Gazetesi-Sofya

 

Как едно изолирано кърджалийско село се превърна в международен център за култура

Ресмие МЮМЮН Кърджали 

Снимки: Авторът

Отговорът на този въпрос потърсихме от Радост Николаева, председател на Артдвижение КРЪГ-организатор на традиционния Фестивал на терлика в кърджалийското село Дъждовница. Безспорно то е едно от най-значимите културни събития в Кърджалийско за годината. 

-Госпожа Николаева, Петият фестивал на терлика продължи един месец за разлика от предишни години-една седмица. Кое наложи тази промяна? 

-Тази година решихме да проведем фестивала в отделни модули, а не да бъде еднократна акция като в други.Разположихме дейностите в рамките на месец, защото се трупа много повече опит и в плетката на фестивала се включват различни партньори. Фестивалът в известен смисъл започна преди истинската си програма, когато аз получих много особен подарък в края на юли-100 миниатюрни терличета, изплетени от мъжете в селото. Бях замаяна, още повече че ги бях сънувала. Този жест беше голямо предизвикателство за нас с Галя, защото терлиците един вид създават конкурентна среда. Те са произведение на изкуството и ние имаме правото да ги трансформираме в още по-красиви и интересни неща. 

-В какви дейности се включиха участниците? 

-От 20 до 30 август за трети пореден път се организира артучилище с 12 деца и младежи, предимно от София и страната, и още толкова от селото, избрани с конкурс. Те   бяха разпределени в арткласове по творческо писане и приложни изкуства - рисуваха лица от Дъждовница и работиха на тема-„Дървото-на границата между душа и тяло”. Младите творци използваха предишен опит и направиха инсталация от естествени  материали-сухи съчки, бели клони, листа, камъни, ламарина, счупени керамични съдове и други. Те преминаха през всички класове и за да научат как се развива една творческа идея илюстрираха, драматизираха приказка и писаха спектакъл по тема. Накрая лидерите на отделните класове презентираха целия творчески път –от идеята до крайния продукт, който остава във фонда на къщата. Тук има каталози на много участници- автори от Америка, Унгария, Турция, Франция. След това проведохме национален пленер по същата тема с 8 участника, които експериментираха свободно с дървото. Те писаха поезия и представиха свои изследователски филмови проекти. 

 -В къщата се откри и евроучилище: Уъркшоп „Цветовете на терлика”. Какво накара  студенти от Берлин да дойдат да рисуват тук? 

- На 11 септември в селото посрещнахме 11 абсолвенти от цял свят, които учат моден дизайн във Висшия университет по приложни науки в Берлин. С тях дойдоха и журналисти от Радио Дойче Веле. Целта е да учат в средата на друга цветова традиция и друг вид текстилна традиция, каквато е турската в нашето село. Те работиха под ръководството на Марио Лишевски. Той им преподава живопис и композиция. След миналогодишното си участие в пленера художникът тръгна зареден с творческа енергия и се амбицира да доведе и студентите си, за да се потопят и те в нея.  Естествено това не стана лесно. В продължение на месеци си писахме писма, докато стане факт уъркшопа в Дъждовница и то се оказа място за водене на академичен курс по цветовете на терлика, условно казано. 

-В Деня на терлика кметът на Кърджали инж. Хасан Азис щеше да кацне ...по терлици в селото, но това не стана...Какъв бе смисълът на това хрумване? 

-Както всяка година в Деня на терлика тук се събраха стотици хора. Пяха и танцуваха самодейни състави от съседните села, младежите играха футбол. В европейската година за борба срещу бедността и социалната изолация , ние се амбицирахме да покажем, чрез символично кацане...по терлици на кмета Азис в Дъждовница, че и толкова изолирани села в Европа могат да имат надежда да станат атрактивни места за живеене, кацане на хеликоптери, изкуство и нови шансове за развитие. В крайна сметка обаче се отказахме да го правим, защото искахме така да запазим мечтите на дъждовчани за един по-добър живот, за да ги реализират наистина един ден. Ние вярваме, че човек постига мечтите си, ако вярва в тях. На площада изложихме инсталацията с  терличетата, а берлинските студенти представиха изложба с графики от селото. Гостите отново опитаха от традиционния кешкек. На благотворителен базар в Анкара, организиран от МВнР на Република Турция, ще бъдат разпродадени и терлиците, дарени от местните хора като получените средства са предназначени за деца сираци. 

-Вие успяхте да изградите това изолирано кърджалийско село като международен център за култура. Програмата на поредния Фестивал на терлика беше по-богата от всякога. Как постигнахте това?

 -Ами успяваме, защото фестивалът се утвръждава като традиция. Тази година почерпихме сила от стоте мъжки терличета, дарени в момент на слабост. Защото някой се беше досетил, че имаме притеснения, че финансови причини могат да осуетят културния форум. Тези терличета бяха за нас един вид като свръх доза витамини за вдъхновение. Жителите на селото винаги са ни подкрепяли, макар че в началото ни беше трудно, докато спечелим доверието им. Но сега сме едно цяло и всички чакат с нетърпение фестивала и се включват активно в организацията. Даряват материали и  помагат на гостите. Изключително съм благодарна и за разбирането и подкрепата на Общинското ръководство в Кърджали и местното кметство. Само с общи усилия превърнахме Дъждовница  в едно престижно място за изкуство. Всяка година във фестивала участват близо 100 души от всякаква възраст. В първата година изплетохме един огромен терлик, после направихме огромна торта-терлик. Даже открихме паметник на терлика. Миналата година обявихме конкурс за хайку за терлика, кандидатстваха 56 души, а тази година за пленера-80, от които избрахме около 10. 

-Как започна сагата Дъждовница?

 -Идеята дойде, когато галерията в града и литературното списание КРЪГ, което издаваме в София, станаха тясно място за творческа дейност и тръгнахме да търсим нов вид вдъхновение като четене на стихове на открито, сред природата. Така се оказахме на мястото на старото полуразрушено училище, а преди това молитвена стая, където благодарение решението на Общинския съвет през 2006 година открихме Арткъща. Вече никой не се съмнява, че тука има особена енергия, която ме накара да стана жител на селото и лично ме интересува съдбата му. Откакто функционира Арткъщата настъпиха значителни подобрения в инфраструктурата. Изградиха се детска и спортна площадки. В момента се борим за цялостен асфалт и канализация. Появяват се нови къщи. Непрекъснато черпим европейски опит. Предстои гостуване в Кипър на една организация за агротуризъм, за да видим как те правят атрактивни наличните ресурси за привличане на голям поток от туристи. На фестивал във Флоренция представихме животът в Дъждовница с 30 фотоса по авторски каталози. Вече се радваме на фонд от публикувани и непубликувани произведения  в сферата на визуалните и приложните изкуства, текстове и преводи, чийто автори ни прехвърлиха правата си. 

11-17 октомври 2010, вестник „Заман-България“-София

 

 

Kamber Kamber: Yürekten Yapılan Herşey Karşıdakini Etkiler

Momçilgradlı ünlü ressam Kamber Kamber, Kırcali Bölge Tarih Müzesi’nde 60.yaş gününü yoğun katılımın yer aldığı bir programla kutladı. Etkinliğe yerli ve misafir sanatçılardan başka her kesimden  davetliler de katıldı. Törende Kırcali Valisi İvanka Tauşanova ile il merkezine bağlı belediyelerin başkanları hazır bulundular. Sergide 25 yıl önce çizdiği ve şı ana kadar hiç sergilemediği 6 tablo da yer aldı. 60.yaş günü vesilesiyle sanatçı Kamber ile bir söyleşi yaptık. 

-Sayın Kamber, güzel tablolarınız nasıl meydana geliyor? Biraz püf noktalarından bahseder misiniz? 

-Her yeni bir günle yeni yeni tablolar canlanıyor kafamda ve onları çizmek için daha uygun bir zamanın gelmesini bekliyorum. Hiçbir zaman tuvalin önüne şu tabloyu çizeceğim diye oturmuyorum. Duygularımın peşinden gidiyorum, onlar beni nereye götürürse oralarda dolaşıyorum. Resimlerimi daima müzik eşliğinde çiziyorum. Çalganın dışında her türlü müziği severim. Çünkü çalgayı yozlaşmış müzik olarak görüyorum, yani sanatsal değeri yok. Çizdiğim tablolarda karakterliği, ruhu ve duyguyu yakalamaya çalışıyorum. Aynı zamanda şiir okumayı çok severim. Zaten şiir, müzik ve resim kardeş sayılırlar ve birbirlerini besler. Resim anlatılmaz, yorumlanmaz. Resim hissedilir ve eğer duygu yüklüyse seyirciye pozitif enerji verir. 

-Ana konu olarak Rodoplar’ı ve insanını işliyorsunuz. Özellikle Rodop kadınına önem  veriyorsunuz. Neden? 

-Rodop kadını bizim anamızdır, bacımızdır, kızkardeşimizdir ve eşimizdir. Rodoplar’ın güzelliği de içimizden eksik olmayan yüce bir güzelliktir. Rodop insanıyla dağlarının arasında hiçbir zaman kopmayan çok uyumlu bir bağ vardır. 

-Bir milletin ileri gitmesi için sanat ruhlu kişilere büyük röl düşüyor. Oysa birçok sanatçının eserlerinden toplumun hiç haberi yok. Siz ne düşünüyorsunuz? 

-Sanatçı toplumun önünde yürüyen bir kişi olarak kabul edilir. Bu geçmişte de böyledir, şimdi de öyle. Bence sanat gizlenmemeli, çünkü yaratıcılar toplumun aynasıdır. Bundan dolayı da mutlaka sanatını diğer ınsanlarla paylaşmalılar. Zaten yaratıcılar, hayatla ilgili edindiği bilgileri, gördüğü güzellikleri, uyguladığı doğrulukları başkalarının önüne sererek bir nevî onları nereye gitmesi gereken yer konusunda yönlendirmeliler. Fakat toplumun bu mesajları algılaması için sanatçı oluşturduğu esere kalbini koymalıdır. Çünkü ancak yürekten yapılan birşey karşındakine ulaşır. 

-Genç yeteneklere sizin gibi başarılı olmaları için neler tavsiye edeceksiniz? 

-Üstün başarılara sahip olmak için sadece Allah’tan verilen kabiliyet yeterli değildir. Genç yeteneklerin resim ve ressamlar hakkında bol bol kitap okumalarını tavsiye ederim. Eski ressamların tablolarıyla tanışmak için de çok sergi gezsinler. Fakat en önemlisi yorulmadan çalışmalarıdır. Zamana ayak uydurmaları için de yenilikleri takip etmeleri şart. 

-Okuyucularımıza birşey söylemek ister misiniz? 

-Zaman okuyucularına dileğim, insan olarak hiçbir zaman kardeşliğimizi, dostluğumuzu, iyiliğimizi ve güzelliğimizi kaybetmeyelim. Onlarla hayatta beraber yürüyelim ve aynı güzellikleri evlâdlarımıza aktaralım. Doğa ve çevre güzelliklerini koruyalım. Türk olarak da dinimize, dilimize ve kültürümüze daima sahip çıkalım ve gelecek nesillere aşılayalım. 

Söyleşi: Resmiye MÜMÜN 

4-10 Ekim 2010, Zaman Bulgaristan Gazetesi-Sofya